Η βιωσιμότητα, σε γενικές γραμμές, αναφέρεται στην ικανότητα της βιόσφαιρας και του ανθρώπινου πολιτισμού να συνυπάρχουν. Πώς μπορεί, λοιπόν, η διαχείριση αποβλήτων να επιφέρει θετικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα;
Τα απόβλητα, η ρύπανση και η προστασία του περιβάλλοντος είναι αλληλένδετα ζητήματα, που αφορούν την ανάγκη επανεξέτασης τόσο των συστημάτων παραγωγής όσο και του τρόπου ζωής μας.
Η διαδικασία της πρόληψης παραγωγής αποβλήτων και της επεξεργασίας αποβλήτων αποτελεί μια επιλογή-μονόδρομο για την επίτευξη της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, και το αντίστροφο. Με άλλα λόγια, η διαδικασία διαχείρισης αποβλήτων έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη βιωσιμότητα της οικονομίας μας (και σε τελική ανάλυση στη ζωή μας). Ως εκ τούτου, πρέπει να δοθεί έμφαση α) στην ανατροπή της τρέχουσας λογικής του «γραμμικού πολιτισμού» (που βασίζεται στην εκμετάλλευση των πόρων και την παραγωγή αποβλήτων) και β) στο να γίνει η ολοκληρωμένη διαχείριση του κύκλου αποβλήτων ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους μιας νέας περιβαλλοντικής πολιτικής, στο πλαίσιο της γενικότερης προσέγγισης της κυκλικής οικονομίας. Εν συντομία («à” σημαίνει «συνεπάγεται»):
Βιωσιμότητα -> Κυκλικότητα -> Διαχείριση αποβλήτων -> Βιωσιμότητα
Γνωρίζατε ότι η μείωση και η επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων είναι βασικοί παράγοντες για μείωση της ρύπανσης; Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο για να κατανοήσετε καλύτερα πώς η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων συμβάλλει στη μείωση διαφόρων ειδών ρύπανσης:
Η σύγχρονη βιομηχανική επανάσταση στηρίχθηκε στις στέρεες βάσεις των επιστημονικών και τεχνολογικών ανακαλύψεων του 18ου και 19ου αιώνα. Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του 1700, ορισμένοι οικονομολόγοι είχαν επισημάνει ότι η συνεχής δημογραφική αύξηση θα εξαντλήσει τους πόρους και θα θέσει ένα όριο στην ανάπτυξη. Και στον ίδιο τον πληθυσμό.
Οι αυξητικές τάσεις του ανθρώπινου παγκόσμιου πληθυσμού συνυπάρχουν σήμερα με τους περιορισμένους πόρους και την αυξανόμενη ρύπανση. Τον 20ο αιώνα, η έννοια της βιομηχανικής ανάπτυξης ήταν γραμμική: από τις πρώτες ύλες, στα προϊόντα, και στη συνέχεια στα απόβλητα. Η διαχείριση αποβλήτων βασίστηκε στο ερώτημα: «Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από τα απόβλητα περιορίζοντας τη ζημιά στην υγεία και το περιβάλλον»;
Στον 21ο αιώνα, από την άλλη, βασική προτεραιότητα είναι να αντιμετωπίσουμε την εξάντληση των πόρων, ώστε να μην στερήσουμε από τις μελλοντικές γενιές ένα μέρος της αξίας τους, αν όχι ολόκληρη την αξία τους. Επομένως, ένα καλό σημείο αφετηρίας είναι μια προσέγγιση βιωσιμότητας, με βάση την οποία θα αναπτύξουμε κυκλικές διαδικασίες στις οποίες τα απόβλητα γίνονται πόροι για περαιτέρω παραγωγή. Ως εκ τούτου, όπως αναφέρθηκε, χρειάζεται να προωθήσουμε μια στενότερη σχέση μεταξύ της κυκλικής οικονομίας, της διαχείρισης αποβλήτων και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας: τρεις όροι που, στην ιστορική στιγμή που βιώνουμε, διέπονται από μια βαθιά, αμοιβαία σχέση.
Πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη ότι διαφορετικές ιστορικές περίοδοι απαιτούν διαφορετικά οράματα και λύσεις. Μερικά παραδείγματα: στο παρελθόν, το διχλωροδιφαινυλοτριχλωραιθάνιο (DDT) χρησιμοποιούνταν ευρέως για την καταπολέμηση των κουνουπιών και της ελονοσίας. Σήμερα, παρατηρούμε έντονα αρνητικά αποτελέσματα λόγω της βιοσυσσώρευσης του DDT στην τροφική αλυσίδα. Σήμερα: ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, αδιαφορία για τους περιβαλλοντικούς δείκτες που αφορούν το κλίμα, απουσία ορίων στην εκμετάλλευση ορυκτών και μη ανανεώσιμων πόρων, αλόγιστη εκμετάλλευση του εδάφους και του νερού. Αύριο; Η ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη και η μέτρηση του αντίκτυπου του ανθρώπου στον Πλανήτη μέσω αυτού που αποκαλούμε «οικολογικό αποτύπωμα», πρέπει να καθοδηγεί τις επιλογές μας τόσο σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο όσο και στην καθημερινή μας συμπεριφορά.
Προηγουμένως, είδαμε τη λεγόμενη «Προσέγγιση των 6R». Τη θυμάστε; Μια πιο σύντομη εκδοχή, είναι η «προσέγγιση των 3R»
Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο (μπορείτε να το μοιραστείτε με τα παιδιά σας ή την οικογένειά σας) και, στη συνέχεια, καταγράψτε τις διαφορές μεταξύ των δύο προσεγγίσεων .
Τα 3R που λείπουν από την «προσέγγιση των 3R», τα οποία συναντούμε στην διευρυμένη «προσέγγιση των 6R», απαιτούν περισσότερη προσπάθεια για εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή. Γιατί;
Γράψτε παραδείγματα του τι μπορείτε να κάνετε στην καθημερινότητά σας, ώστε να εφαρμόσετε τα επιπλέον 3R που μετατρέπουν την προσέγγιση των 3R στην προσέγγιση των 6R.
